Logo UJI
ARXIU VIRTUAL JAUME I
Documents d'època medieval relatius a la Corona d'Aragó
1239, juny 10. Zaragoza
L'infant Ferran, per manament del seu nebot, el rei Jaume I, ratifica les paus i treues establertes a les corts generals d'Aragó i Catalunya fetes tres anys abans, afegeix unes noves disposicions i divideix el regne d'Aragó en dos demarcacions o juntes
Arxiu Històric Nacional. Madrid. Clergat. Pergamins. Monestir de Benifassà. Carpeta 426, nº 8. Còpia de 1247
Garcia Sanz, Arcadi - Garcia Edo, Vicent: La carta pobla de Morella. Abril 1233. 1994, pp. 53-56

Hoc est translatum bene et fideliter factum, Vº ydus madii anno Domini Mº. CCº. XºL. septimo.
In Dei nomine et eius gratia, qui est actor pacis.
Nos dopnus F. infans et procurator Aragone, per voluntate et mandato domini J. regis Aragone; intendentes paci eiusdem regni ad evitadas roparias, homicidia et maleficia, et effugandos perturbatores, in generali curia apud Cesaraugusta congregatam, de civitatibus et villariis eiusdem regni, videlicet de Cesaraugusta, et de Osca, et de Jacca, et de Barbastro, et de Aynsa, et de Tirasona, et de Calataiubo, et de Darocha, et de Turollio.
Habito consilio et deliberacione, pacem perpetuam facimus et statuimus, et firmiter mandamus quod pax quam dominus rex apud Cesaraugusta in generali curia stabilivit cum consilio episcoporum et magistrorum Templi et Hospitale, et etiam richorum hominum, militum, et civium, et hominum villarum, teneatur in omnibus et observetur sicut in forma carte eiusdem pacis melius et plenius continetur.
Item, adjungimus ad pacem predictam, quod nullus nobilis vel alius homo altus vel infimus audeat vel presumat pignorare oves, baccas, equas, vel aliud quodlibet bestiarium grande, grossum vel minutum, quod pascat in montibus et quod non veniat ad civitatem vel ad villam populatam. Sed si racionabiliter pignorare voluerit, pignoret ganatum grossum vel minutum quod intret et exeat cotidie in villam populatam, tractis inde bovibus de arada, qui nullo modo pignorentur, habente illo pignora alia. Tamen pignus illud teneatur de manifesto sine aliqua diminucione. Si vero talia pignora non habuerit, emparentur sibi omnia sua, et fiat sibi districcio in rebus suis secundum consuetudinem loci ubi hoc evenitur.
Item, statuimus quod nullus homo audeat pignorare, marchare, gravare vel disturbare in villa vel extra villam, nisi suus fuerit principalis debitor vel fidancia manifesta vel si non fuerit facta fatiga directi, et cum carta justicie vel çavalmedinu vel juratorum vel judicis et alkaldorum de una villa ad aliam.
Item, statuimus quod omnis bestia quadrupedis grossa vel minuta que adventur oculte vel manifeste ad videndum vel inpignorandum ad civitatem vel ad villarium, quicumque eam emerit vel inpignore receperit, recipiat inde fidanciam salvitatis valituram, quod si ita non fecerit, perdat eam, et cui furata vel forciata fuerit recuperet eam sine aliquo impedimento a seniore vel baiulo vel junctariis ipsius loci.
Item, statuimus quod latro vel manifestus raptor, ubicumque inventus fuerit, capiatur a junctariis vel justiciis vel meriniis vel çavalmediniis vel judicibus vel alkaldis, et fiat de eo justicia corporale, super hoc nulla judiciali sentencia expectata. Tamen si persona illa nobile fuerit, teneatur firmiter et districte in capcione domini Regis, quousque domino Regi vel domino F. significetur, et ipsi secundum eius maleficia possint de eo facere justiciam corporalem.
Item, statuimus quod ex quo malefactores et perturbatores regni per literas vel per nuncios nostros, vel ab aliis qui sunt positi in officiis pro domino Rege et nobis unoquoque loco ut recipiant querelantibus facere emendam de maleficiis et raupariis vel facere justicie complementum, et ipsi tanquam necligentes et rebelles venire voluerint ad complendum, quod ex tunc hoc cognito in villis aliquibus istius juncte nullomodo recipiatur, ymo pocius si poterint capiantur et capti detineantur, et secundum quod meruerint judicentur. Si vero invenire nisi capere poterint ille vel illi qui eos racionabunt vel cooperient in domo sua vel in domo sua vel in donacio teneatur reddere et restituere malefactorem et maleficium.
Item, statuimus quod ex quo malefactor vel raptor erit amonitus a junctariis illius juncte vel ab officialibus domini regis illius loci ubi factum fuerit maleficium, et per negligenciam et fatiga ipsius juncta si movebit contra illum et visa juncta super se venire ipse se voluerit emendare, mandamus quod ille malefactor reficiat in continenti prius dampnum querelanti, et poena reficiat omnem dampnum quod pro sua fatiga in expensis factum habuerit predicta juncta, ad noticiam junctariorum ipsius juncte vestri hec contingerit evenire, et nisi hec fecerit, sit ejectus de pace et omnia bona eius sint destructa penitus et desolata.
Item, statuimus quod audito apellito qui illud sequi noluerint vel junctaris si fuerit miles pectet XX solidos et pedonus X solidos, de quibus habeat dompnus F. medietatem et junctarii et apellitores habeant aliam medietatem. Si vero villa grandis vel pauca ex toto remanebit, quod noluerit sequi apellitum in junctarios, mandamus quod de singulas personas dominorum domorum illius ville habeant de milite XX solidos et de pedone X solidos, que dividantur per medium sicut superius scriptum est, et illa villa sit ejecta de pace tanquam inobediens et rebellis mandato domini Regis et nostri.
Item, statuimus quod si malefactor aliquis inventus fuerit in villis aliquibus tocius juncte, quod in continenti capiatur vel persona sua sit firmiter ponita sub bona manuleuta, habendo tamen querelante cui facta fuerit dicta forcia vel roparia, et villa vestri istud nec facere taliter voluerit teneatur emendare et refficere dictam ropariam querelantibus de ipsa.
Item, statuimus et firmiter mandamus quod si de civitatibus vel de villis tocius juncte regni Aragone fecerit malum vel dampnum alicui, vel aliquibus, racione evitandi roparias vel homicidia, quod çivitas illa sive villa sive juncta nunquam teneatur interfacere emendam, ymo nos dompnus F. et omnes alie ville vel civitates tocius juncte erimus adjutores et valitores illi ville et omnibus habitantibus in ea contra omnes qui super hoc ipsam voluerint molestare.
Hultimum, ad hec omnia viriliter tenenda et observanda, ponimus totum regnum Aragone in juncta: videlicet una de rivo Yberi usque in Cinga, et de Cinga usque in Almarelles, et usque in Fraga, et de Fraga in sursum usque in Henosa, et usque in Belsa, usque in Camp Franc et usque in Saragossa; et alteram junctam de Cesaraugusta et de Tirasona, et Darocha, et de Calataiubo et de Turolio et omnibus villis et castris, que sunt intra dictas villas usque in Farizam et usque in Alkanicius et Morellam, et tantum quantum regni Aragone se extendit.
Mandantes firmiter et statuentes quod junctarii statuti in singulis civitatibus et villiis faciant jurare in continenti omnes habitantes cuiuscumque ville de XIIII annis in sursum, quod teneant et observent dictam pacem et sequantur viriliter dictam junctam.
Statuentes quod si una juncta necesse habuerit aliam, vel una villa ad alteram et vel si necesse fuerit quomodocumque fuerint amoniti, adjuvent se et valeant sicut constituitur in hac pace, qui hec facere noluerint teneantur dare penam coti que superius continetur.
Si vero omnia predicta fidelius et inviolabiliter observentur et teneantur, nos dompnus F. infans et procurator Aragone, tactis sacrosanctis Evangeliis et Cruce + Domini, juramus corporaliter hanc pacem et omnia predicta pro posse nostro tenere firmiter et servare, et in singulis çivitatibus et villis jurari fecerimus in continenti firmiter et servari.
Quod est actum apud Cesaraugusta, IIII idus junii [Era] Mª. CCª. LXXª et VIIª.
Johannes Russus mandato domini F. infans et procuratoris Aragone hec scripsit.
Sig+num Arnaldi Peregrini, scribe publici Morelle, qui hec translatum scripsit.

Universitat Jaume I. Castelló. Arxiu Virtual Jaume I - http://www.jaumeprimer.uji.es - Document nº 000142

© 2006 - Universitat Jaume I - Arxiu virtual Jaume I