Logo UJI
ARXIU VIRTUAL JAUME I
Documents d'època medieval relatius a la Corona d'Aragó
Donacions i cartes de poblament de Tarragona
17 de març de 2008
Incorporem diversos documents del segle XII corresponents a les donacions i poblament de la ciutat de Tarragona, a partir de les transcripcions efectuades pel professor Josep Maria Font Rius

1118, gener 23
Ramon Berenguer III dóna la ciutat de Tarragona i el seu terme, a Oleguer, bisbe de Barcelona, i a la seu de Tarragona
Còpia figurada, coetània, a l'Arxiu de la Corona d'Aragó, a Barcelona. Cancelleria. Pergamins de Ramon Berenguer III, nº 202
J.M. Font Rius. Cartas de población y franquicia de Cataluña. I. 1969, doc. 49. Transcrivim literalment aquesta versió

Raimundus, Dei gratia Barchinonensis et Hispaniarum marchio, Bisuldunensium et Provincie comes.
Dilecto venerabili Barchinonensium episcopo Oldegario tuisque successoribus in perpetuum.
Quoniam divina clementia secundum beneplacitum suum me honorare et exaltare dignata est ad honorem ipsius et Ecclesie Sancte et apostolorum principis Petri, dono et per hanc scripturam donationis trado ecclesie sedis Tarrachonensis, que in honore beate Tecle virginis olim fundata fuit et tibi Ollegario episcopo tuisque successoribus pontificibus qui eamdem ecclesiam sub obedientia sedis apostolice rexerint, ipsam civitatem Terrachone que diu per multos annos sub destructione et eremo absque cultore et incolatu mansit.
Trado autem eam tibi cum terminis et pertinentiis suis ad restaurandum, ad habendum et libere possidendum ut prephata Terrachonensis ecclesia et rectores eius habeat et possideat hec omnia in perpetuum cum omni libertate et absque inquietudine alicuius hominis.
Libertatem etiam dono tibi tuisque successoribus congregandi undecumque potueris homines cuiuscumque dignitatis et mediocritatis ad incolendum terram illam et regendi et iudicandi eos ad honorem Dei et utilitatem ipsius civitatis et construendi et disponendi secundum quod vobis melius visum fuerit.
Quicumque autem cuiuscumque officii sive sint mari sive terra illuc convenerint vel habitaverint, libere vivant et habeant et possideant sua et iudicentur et distringantur ubi opus fuerit secundum leges et mores et constitutiones quas vos ibi constitueritis.
Aliter vero a nemine hominum distringuantur sive iudicentur.
Dominicaturam quoque et palatium secundum consilium et dispositionem vestram ibi mihi habendam reservo ut et terrachonenses incole secundum quod oportunum fuerit sine detrimento ipsius civitatis adiuvent me tenere pacem meam et facere guerram ut et ego adiuvem illos sicut fideles et amicos meos.
Terminantur hec omnia a parte orientis in terminio de Tamarit et de Monteolivo, sicut descenditur ad mare et ascenditur per aquam de Aiano usque ad montes et transit a septemtrionali plaga per calcem montium usque ad ipsum engolador de Cabra et pervenit usque ad ipsum embotum, et ascendit per ipsa cacumina montium de Carbonaria sicut ipse aque incipiunt vergere ad austrum. Et ab occidentali parte transeunt ipsi fines per Montem Rubeum et per collem Balagarii usque ad mare.
A plaga meridiana est terminus ipsum mare quod commune est omnibus ipsius terrae habitatoribus ad utendum et expiscandum.
Quicquid his terminationibus concluditur ipsi ecclesie Tarrachonensi et vobis cum omni libertate traho habendum et possidendum cum omni augmentatione et melioratione quam, Deo donante, vos et successores vestri vel aliquis sub dispositione vestra inibi fecerit.
Si qua autem cuiuscumque sexus vel conditionis persona contra hanc nostre liberalitatis donationem et institutionem venire temptaverit in nullo prevaleat, sed omnium rerum suarum prius amissionem patiatur et segregatus ab Ecclesiae corpore iusti iudicis Dei iram incurrat donec satisfaciat.
Acta sunt hec anno Incarnationis Dominice millesimo Cº Xº VIIº, Xº kalendas februarii.
+ Raimundi comes.
Sig+num Bernardi de Olost. Sig+num Berengarii Bernardi de Barchinona Sig+num Guillelmi Ugonis de Montespesulano. Sig+num Martini Petit.


1130, març 14
Oleguer, arquebisbe de Tarragona, dóna la ciutat de Taragona a Robert, príncep d'aquesta, per tal que la repoble i exerceixca la jurisdicció sobre els seus habitants
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria, registre 3, f. 6. Transcripció del segle XIV
J.M. Font Rius. Cartas de población y franquicia de Cataluña. I. 1969, doc. 51. Transcrivim literalment aquesta versió, tot i assenyalament que al final del document consta transcrit el jurament del príncep Robert, que tot i formar part del mateix acte, constitueix un document apart, raó per la qual l'hem transcrit de forma separada però mantenint-li la data a efectes d'identificació

Ollegarius, Dei dignatione Tarraconensis metropolis dispensator, omnibus in Christo fidelibus.
Notitie cunctorum innotescere desideramus qualiter, illustris comes et marchio Barchinonensium et Provincie Raymundus, ob amorem Dei dedit et tradidit per scripturam sue libertatis Deo et ecclesia Tarraconensi, que caput est ecclesiarum totius Citerioris Hispanie, et nobis et successoribus nostris, civitatem Tarraconensem ad restaurandum et libere habendum et possidendum et disponendum in beneplacito nostro, sicut in scriptura quam inde nobis fecit, plenius cognosci potest.
Pie quoque memorie Gelasius et Calixtus romani pontifices benignitate sua metropolitanam dignitatem nobis concedendo, eamdem comitis concessionem suis nihilominus scripturis confirmarunt.
Eapropter nos divina clementia confisi, ipsius civitatis restaurationi operam dando ad honorem Dei et eclesie eius, consilio et favore predicti Raymundi comitis, de suffraganeorum episcoporum et nobilium terre, ad instantiam precipue dominu Raymundi, Ausonensis episcopi, te venerabilem virum et strenuum militem ipsius ecclesie et nostrum, hominio et sacramento fidelem, carissime Rodberte, ipsius civitatis principem constituimus.
Te nimirum et tua omnia ad hoc exposuisti, ut Deo et ecclesie eius semper ibi servias et tuam in defensionem christianitatis militias exerceas.
Unde ad honorem Dei et Tarraconensis ecclesie, nostram nostrorumque successorum fidelitatem donamus et tradimus tibi ipsam civitatem cum territorio suo sicut in carta prefati comitis terminatur, ad restaudandum, habendum et possidendum tuisque successoribus ut disponas et regas et iudices homines qui illuc convenerint cum timore Dei et iustitia secundum leges et bonas consuetudines quas ibi communi consilio constituerimus.
Donamus etiam tibi tolonea et leddas et usaticos que ad principem pertinent, tam de terra quam de mari.
Tibi autem et successoribus tuis quibus post te hunc honorem habendum concesserimus, nulla erit licentia aliquid extranee potestati donare vel alineare hec, neque alicui nisi illi qui ita sit fidelis et solidus homo, noster et nostra ecclesie, sicut tu.
Retinemus vero ad portionem nostram et dominicaturam nostram omnes ecclesias et ecclesiastica iura et ecclesiasticas personas et familias nostras et clericorum sive monachorum et omnes qui ecclesiastica predia incoluerint et omnes qui in domibus vel possessionibus ecclesiasticis habitaverint; ita ut in his omnibus nullus princeps vel inferior persona layca presumat aliquid iudicare exigere vel distringere seu disponere ullo umquam in tempore absque nostro iussu.
In omnibus quoque que tibi principi concedimus, retinemus omnes decimas tam de terra quam de mari, domorum videlicet et villarum, castrorum et forticiarum, que ibi sunt aut erunt ceterarumque possessionum; decimas quoque fructuum terre et animalium et piscium, et de predis et cavalcatis et de omnibus proventibus que ad te principem per nostram donationem ipsius principatus accesserint.
Propter hec omnia beneficia, que mihi concedit liberalitas vestra, ego quoque Rodbertus, vester fidelis homo, convenio Deo et ecclesie Tarraconensi et vobis dompne Ollegari archiepiscope, ut ab hac die et deincebs sim vester fidelis homo sine aliquo dolo de corpore vestro et de omni honore quem hodie habet ipsa ecclesia et vos habere debetis et nominatim de his que in dono quod mihi fecistis retinetis et de omnibus ecclesiasticis iusticiis et directis que ad vos pertinent vel pertinere debent.
Convenio quoque vobis ut secundum meum posse et sensum contendam restaurare ipsam civitatem et defendere illam et omnem vestrum honorem et guerreiare omnes homines qui iustitias et iura ecclesie et vestra et ipsius civitatis tollere vel minuere tentaverint et observare iustitiam sicut superius constituistis.
Si qua igitur in crastinum persona ecclesiastica vel secularis contra hanc nostre donationis et vestre convenientie paginam venire presumpserit, componat alteri parti cui iniuriam inferri tentaverit, libras auri triginta et postmodum hec pagina perenniter robur suum obtineat.
Actum est hoc anno ab Incarnationi Domini Mº Cº XXVIIIIº, pridie idus martii.
+ Ollegarius, Dei gratia Tarraconensis archiepiscopus.
Sig+num Roberti principis.
+ Raimundus Dei gratia Ausonensis episcopus.
Sig+num Arnalli sacerdotis atque decani.


1130, gener 1
Robert, príncep de Tarragona, presta homenatge a l'arquebisbe de la ciutat, per la donació que li acabava de fer d'aquesta
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria, registre 3, f. 6. Transcripció del segle XIV
J.M. Font Rius. Cartas de población y franquicia de Cataluña. I. 1969, doc. 51, part final. Transcrivim literalment aquesta versió

Iuro ego, Rodbertus, Tarraconensis princeps, tibi domino meo Ollegario eiusdem civitatis archiepiscopo, quod ab hac die et deincebs fidelis homo et solidus ero tibi et ecclesie tue, et faciam et attendam tibi omnes convenientias quas tibi conveni sicut scripte sunt inter me et te per fidem, sine enganno.
Et si forte, quod absit, in his per incuriam delinquero, infra triginta dies ex quo ammonitus fuero, vobis satisfaciam per Deum et hec sancta quatuor evangelia.


© 2006 - Universitat Jaume I - Arxiu virtual Jaume I